Pomnik poświęcony pomordowanym w latach 1939 – 1945

Miejsce : cmentarz komunalny przy ul. 15 PP „ Wilków”
Fundator : Społeczeństwo Dęblina i Towarzystwo Przyjaciół Dęblina

Cmentarz komunalny

Symboliczny obelisk upamiętnia poległych i pomordowanych na terenie Dęblina i okolic bohaterów II wojny światowej – żołnierzy, partyzantów, ludności cywilnej. Idea powstania obelisku była związana z potrzebą upamiętnienia wszystkich ofiar faszyzmu, tych znanych i nieznanych; Polaków i obywateli innych narodowości; tych którzy swe życie oddali za wolność i pokój. Ginęli w Dęblinie żołnierze polscy i ludność cywilna , jeńcy radzieccy, włoscy, Żydzi, partyzanci . Jeńców włoskich, którzy po klęsce Niemiec pod Stalingradem w 1943r. znaleźli się w twierdzy dęblińskiej, mordowano i pod osłoną nocy wywożono w nieznanym kierunku. Podobny los również spotkał Żydów dęblińskich, którzy w 1940r. byli masowo rozstrzeliwani i mordowani. Część z nich pochowano na „ Balonnie ”, ale niestety do dnia dzisiejszego nie zachował się tam żaden ślad mogiły. Losy wielu pozostałych ofiar hitlerowskiej eksterminacji są nieznane. W okolicy Dęblina ginęli również partyzanci z działających na tym terenie oddziałów AK i BCH, które prowadziły działania bojowe, wysadzając niemieckie pociągi, likwidując funkcjonariuszy administracji niemieckiej oraz posterunki żandarmerii. I tu padali zabici, których chowano w różnych miejscach. Niejednokrotnie zapominano o partyzanckich mogiłach, które z biegiem czasu porosły trawą i krzewami, a które są dzisiaj wręcz niemożliwe do zlokalizowania. W lipcu 1944r. wreszcie przyszedł upragniony dzień wyzwolenia spod jarzma hitlerowskiego okupanta. W początkach sierpnia swą pierwszą bitwę na ziemi ojczystej stoczyli żołnierze 1 Armii Wojska Polskiego, dowodzonej przez gen. Zygmunta Berlinga. Wyzwolenie Dęblina nie oznaczało jednak nadejścia pokoju. Na wyzwolonych terenach trwała bratobójcza walka , ginęli żołnierze i ludność cywilna. W okolicach Dęblina walczyły z władzą ludową ugrupowania „ Zagona” i „ Orlika ”. Walka ta trwała aż do lutego 1947 r. i pochłonęła wiele istnień ludzkich. Poprzez ten obelisk - symbol społeczeństwo Dęblina pielęgnuje pamięć o tych wszystkich znanych i nieznanych poległych i pomordowanych w okresie drugiej wojny światowej.